Wangun Aksara Sunda

aksara-sunda
ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ / Aksara Sunda

ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮓᮤᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮊᮥ ᮞᮘᮘᮛᮠ ᮊᮧᮙ᮪ᮕᮧᮔᮦᮔ᮪, ᮓᮤ ᮃᮔ᮪ᮒᮛᮔ ᮑᮆᮒ:
Aksara Sunda diwangun ku sababaraha komponén, di antarana nyaéta:

  1. ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞ᮪ᮝᮛ Aksara Swara
  2. ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ Aksara Ngalagena
  3. ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ Rarangkén
  4. ᮃᮀᮊ Angka
  5. ᮕᮥᮀᮒᮥᮃᮞᮤ Pungtuasi



ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞ᮪ᮝᮛ / Aksara Swara

ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞ᮪ᮝᮛ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮧᮛ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮓᮤᮞᮨᮘᮥᮒ᮪ ᮇᮌᮦ ᮗᮧᮊᮜ᮪ ᮙᮔ᮪ᮓᮤᮛᮤ ᮑᮆᮒ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮃᮔᮥ ᮙᮔ᮪ᮓᮤᮛᮤ ᮞᮜᮊᮥ ᮞᮥᮊᮥ ᮊᮒ ᮓᮤᮔ ᮊᮨᮎᮕ᮪ ᮞᮜᮄᮔ᮪ ᮒᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪.
Aksara Swara atanapi aksara Sora atanapi disebut ogé Vokal Mandiri nyaéta aksara anu mandiri salaku suku kata dina kecap salain tina aksara Konsonan.

ᮓᮥᮙᮞᮁ ᮊᮔ ᮘᮨᮔ᮪ᮒᮥᮊ᮪ᮔ, ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞ᮪ᮝᮛ ᮃᮚ |᮷| ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ, ᮑᮆᮒ:
Dumasar kana bentukna, Aksara Swara aya 7 jumlahna, nyaéta:
a é i o u e eu

ᮓᮥᮙᮞᮁ ᮊᮔ ᮕᮧᮞᮤᮞᮤᮔ ᮓᮤᮔ ᮠᮤᮏᮤ ᮊᮨᮎᮕ᮪, ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮧᮛ ᮒᮤᮃᮞ ᮃᮚ ᮓᮤ ᮃᮝᮜ᮪, ᮒᮨᮍᮂ, ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮓᮤ ᮃᮠᮤᮁ ᮊᮨᮎᮕ᮪.
Dumasar kana posisina dina hiji kecap, aksara Sora tiasa aya di awal, tengah, atanapi di ahir kecap.

ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ ᮕᮔᮨᮙ᮪ᮕᮒᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮧᮛ ᮓᮤᮔ ᮊᮨᮎᮕ᮪:
Conto panempatan aksara Sora dina kecap:
ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮧᮛ
Aksara Sora
ᮕᮔᮨᮙ᮪ᮕᮒᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮊᮨᮎᮕ᮪
Panempatan Dina Kecap
ᮃᮝᮜ᮪
Awal
ᮒᮨᮍᮂ
Tengah
ᮃᮠᮤᮁ
Ahir

a
ᮕᮦᮒ᮪
apét
ᮘᮥᮘᮥ
bubuara
ᮞᮛᮦᮛᮦ
saréréa

é
ᮜᮦᮂ
éléh
ᮊᮩᮔ᮪
daékeun

saé

i
ᮎᮜ᮪
ical
ᮍᮔ᮪
paingan

cai

o
ᮕᮊ᮪
opak
ᮞᮤᮇᮀ
siongka
ᮘᮎᮦ
bacéo

u
ᮕᮙᮤ
upami
ᮍᮤᮠᮔ᮪
ngiuhan

bau

e
ᮙ᮪ᮘᮥᮀ
embung
ᮈᮀᮌᮩᮞ᮪
saenggeus
-

eu
ᮎᮢᮩᮌ᮪
eucreug
ᮒᮤᮊ᮪
saeutik
ᮏᮥᮜ
julaeu



ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ / Aksara Ngalagena

ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮃᮔᮥ ᮞᮎᮛ ᮞᮥᮊᮥ ᮊᮒ ᮓᮤᮃᮀᮌᮕ᮪ ᮍᮜᮙ᮪ᮘᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮖᮧᮔᮦᮙ᮪ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ (ᮊᮜᮚᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮃ).
Aksara Ngalagena atanapi Aksara Konsonan mangrupikeun aksara anu sacara suku kata dianggap ngalambangkeun sora foném konsonan (kalayan sora tambihan a).

ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ ᮒᮤᮃᮞ ᮙᮨᮒ ᮞᮜᮊᮥ ᮊᮨᮎᮕ᮪ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮞᮥᮊᮥ ᮊᮒ ᮃᮔᮥ ᮒᮤᮃᮞ ᮔᮨᮙ᮪ᮕᮒᮔ᮪ ᮕᮧᮞᮤᮞᮤ ᮃᮝᮜ᮪, ᮒᮨᮍᮂ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮓᮤᮔ ᮃᮠᮤᮁ ᮊᮨᮎᮕ᮪. ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪, ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮄᮉ ᮙᮍᮢᮥᮕᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮥᮊᮥ ᮊᮒ, ᮑᮆᮒ ᮑᮨᮛᮒ᮪ ᮃᮔᮥ ᮒᮤᮃᮞ ᮍᮌᮙ᮪ᮘᮁᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮨᮎᮕ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮥᮊᮥ ᮊᮒ.
Aksara Ngalagena tiasa meta salaku kecap atanapi suku kata anu tiasa nempatan posisi awal, tengah atanapi dina ahir kecap. Janten, aksara Sunda ieu mangrupakeun suku kata, nyaéta nyerat anu tiasa ngagambarkeun kecap sareng suku kata.

ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ ᮃᮚ |᮲᮳| ᮛᮥᮕᮤ. ᮃᮔᮥ ᮃᮞᮜ᮪ᮔ ᮒᮤᮔ ᮞᮤᮞ᮪ᮒᮨᮙ᮪ ᮕᮔᮥᮜᮤᮞᮔ᮪ ᮔᮞ᮪ᮊᮂ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮊᮥᮔ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ |᮱᮸| ᮛᮥᮕᮤ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮂ |᮵| ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮃᮔᮥ ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮘᮘᮛᮠ ᮏᮤᮔᮤᮞ᮪ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮊᮥᮔ ᮃᮔᮥ ᮏᮛᮀ ᮓᮤᮃᮀᮌᮧ.
Simbul aksara Ngalagena jumlahna aya 23 rupi. Anu asalna tina sistem panulisan naskah Sunda Kuna jumlahna 18 rupi ditambih 5 simbul aksara tambihan anu mangrupikeun sababaraha jinis simbul aksara Sunda Kuna anu jarang dianggo.

ᮞᮜᮊᮥ ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ / Salaku conto: 
  • ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ "ᮖ" ᮞᮛᮨᮀ "ᮗ" ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮗᮛᮤᮃᮔ᮪ ᮒᮤᮔ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ "ᮕ", 
    simbul aksara "fa" sareng "va" mangrupikeun varian tina simbol pikeun "pa",
  • ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ "ᮋ" ᮞᮛᮨᮀ "ᮟ" ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮗᮛᮤᮃᮔ᮪ ᮒᮤᮔ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ "ᮊ", 
    simbul aksara "qa" sareng "xa" mangrupikeun varian tina simbol pikeun "ka",
  • ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮥᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ "ᮐ" ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮗᮛᮤᮃᮔ᮪ ᮒᮤᮔ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ "ᮏ".
    simbul aksara "za" mangrupikeun varian tina simbol pikeun "ja".

ᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ ᮒᮤᮔ ᮞᮧᮛ ᮘᮞ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ
Wangun aksara Ngalagena tina sora basa Sunda
ka ga nga ca ja nya
ta da na pa ba ma
ya ra la wa sa ha

ᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ ᮒᮤᮔ ᮞᮧᮛ ᮊᮨᮎᮕ᮪ ᮞᮨᮛᮕᮔ᮪
Wangun aksara Ngalagena tina sora kecap serapan
fa va qa xa za



ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ / Rarangkén

ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮕᮔᮔ᮪ᮓ ᮞᮧᮛ ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮗᮧᮊᮜᮤᮞᮞᮤ ᮃᮔᮥ ᮖᮥᮀᮞᮤᮔ ᮒᮤᮃᮞ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ, ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮍᮜᮩᮍᮤᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮗᮧᮊᮜ᮪ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮍᮜᮌᮨᮔ.
Rarangkén atanapi pananda sora mangrupikeun simbol vokalisasi anu fungsina tiasa pikeun ngarobih, nambihan atanapi ngaleungitkeun vokal dina aksara Ngalagena.

ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮃᮚ |᮱᮳| ᮛᮥᮕ, ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮔ ᮕᮧᮞᮤᮞᮤ ᮕᮔᮨᮙ᮪ᮕᮒᮔᮔ ᮓᮤᮘᮌᮤ ᮊᮔ ᮒᮤᮜᮥ ᮊᮨᮜᮧᮙ᮪ᮕᮧᮊ᮪.
Rarangkén aya 13 rupa, anu dina posisi panempatanana dibagi kana tilu kelompok.
  1. ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤ ᮜᮥᮠᮥᮛᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ ᮃᮚ |᮵|
    Ditempatkeun di luhureun aksara dasar jumlahna aya 5
  2. ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤ ᮠᮔ᮪ᮓᮕᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ ᮃᮚ |᮳|
    Ditempatkeun di handapeun aksara dasar jumlahna aya 3
  3. ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮏᮏᮁ ᮞᮛᮨᮀ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ ᮃᮚ |᮵|, ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮘᮌᮤ ᮓᮩᮄ ᮊᮔ:
    Ditempatkeun sajajar sareng aksara dasar jumlahna aya 5, anu dibagi deui kana:
    |᮱| ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤ ᮘᮨᮜᮂ ᮊᮦᮔ᮪ᮎ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ,
    1 rarangkén ditempatkeun di belah kénca aksara dasar,
    |᮲| ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤ ᮞᮤᮞᮤ ᮊᮒᮥᮠᮥ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ, ᮞᮛᮨᮀ
    2 rarangkén ditempatkeun di sisi katuhu aksara dasar, sareng
    |᮲| ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮓᮤᮒᮨᮙ᮪ᮕᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤ ᮞᮤᮞᮤ ᮊᮒᮥᮠᮥ ᮊᮜᮚᮔ᮪ ᮞᮉᮒᮤᮊ᮪ ᮔᮨᮙ᮪ᮕᮨᮜ᮪ ᮊᮜᮥᮃᮁ ᮒᮤᮔ ᮠᮔ᮪ᮓᮕᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ.
    2 rarangkén ditempatkeun di sisi katuhu kalayan saeutik nempel kaluar tina handapeun aksara dasar.
 
ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮓᮤ ᮜᮥᮠᮥᮛᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
Rarangkén di luhureun aksara dasar
ᮝᮍᮥᮔ᮪
ᮍᮛᮔ᮪
ᮊᮌᮥᮔᮃᮔ᮪
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ
°ᮤ
ᮕᮀᮠᮥᮜᮥ
panghulu
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /i/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮀᮠᮥᮜᮥ °ᮤ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮤ (ki)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /i/
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén panghulu °ᮤ/, salajengna dibaca /ᮊᮤ (ki)/
Conto kecap: kuliat ᮊᮥᮜᮤᮃᮒ᮪
°ᮨ
ᮕᮙᮨᮕᮨᮒ᮪
pamepet
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /e/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮙᮨᮕᮨᮒ᮪ °ᮨ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮨ (ke)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /e/
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén pamepet °ᮨ/, salajengna dibaca /ᮊᮨ (ke)/
Conto kecap: sedek ᮞᮨᮓᮨᮊ᮪
°ᮩ
ᮕᮔᮩᮜᮩᮀ
paneuleung
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /eu/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮔᮨᮜᮩᮀ °ᮩ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮩ (keu)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /eu/
Contona aksara dasar /
 (ka)/ ditambihan /rarangkén paneleung °ᮩ/, salajengna dibaca /ᮊᮩ (keu)/
Conto kecap: baheula 
ᮠᮩ
°ᮁ
ᮕᮍᮣᮚᮁ
panglayar
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+r/ ᮓᮤ ᮒᮥᮀᮒᮥᮀ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮍᮣᮚᮁ °ᮁ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮁ (kar)/
Nambihan sora konsonan /+r/ di ahir aksara dasar.
Contona aksara dasar /
 (ka)/ ditambihan /rarangkén panglayar °ᮁ/, salajengna dibaca /ᮊᮁ (kar)/
Conto kecap: bener ᮘᮨᮔᮨᮁ
°ᮀ
ᮕᮑᮨᮎᮨᮊ᮪
panyecek
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+ng/ ᮓᮤ ᮒᮥᮀᮒᮥᮀ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮑᮨᮎᮨᮊ᮪ °ᮀ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮀ (kang)/
Nambihan sora konsonan /+ng/ di ahir aksara dasar.
Contona aksara dasar /
 (ka)/ ditambihan /rarangkén panyecek °ᮀ/, salajengna dibaca /ᮊᮀ (kang)/
Conto kecap: béntang ᮘᮦᮔ᮪ᮒᮀ

ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮓᮤ ᮠᮔ᮪ᮓᮕᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
Rarangkén di handapeun aksara dasar
ᮝᮍᮥᮔ᮪
ᮍᮛᮔ᮪
ᮊᮌᮥᮔᮃᮔ᮪
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ
°ᮥ
ᮕᮑᮥᮊᮥ
panyuku
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /u/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮑᮥᮊᮥ °ᮥ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮥ (ku)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /u/
Contona aksara dasar / (ka)/ ditambihan /rarangkén panyuku °ᮥ/, salajengna dibaca /ᮊᮥ (ku)/
Conto kecap: sarua ᮞᮛᮥ
°ᮣ
ᮕᮑᮤᮊᮥ
panyiku
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+l/ ᮓᮤ ᮒᮨᮍᮂ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮑᮤᮊᮥ °ᮣ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮣ (kla)/
Nambihan sora konsonan /+l/ di tengah aksara dasar
Contona aksara dasar / (ka)/ ditambihan /rarangkén panyiku °ᮣ/, salajengna dibaca /ᮊᮣ (kla)/
conto kecap: seblak ᮞᮨᮘᮣᮊ᮪
°ᮢ
ᮕᮑᮊᮢ
panyakra
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+r/ ᮓᮤ ᮒᮨᮍᮂ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮑᮊᮢ °ᮢ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮢ (kra)/
Nambihan sora konsonan /+r/ di tengah aksara dasar Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén panyakra °ᮢ/, salajengna dibaca /ᮊᮢ (kra)/
conto kecap: sebro
ᮞᮨᮘᮢᮧᮒ᮪

ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮞᮏᮏᮁ ᮞᮛᮨᮀ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
Rarangkén sajajar sareng aksara dasar
ᮝᮍᮥᮔ᮪
ᮍᮛᮔ᮪
ᮊᮌᮥᮔᮃᮔ᮪
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ
ᮦ°
ᮕᮔᮦᮜᮦᮀ
panéléng
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /é/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮔᮦᮜᮦᮀ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮦ (ké)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /é/
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén panéléng/, salajengna dibaca /ᮊᮦ (ké)/
Conto kecap: ᮞᮦᮜᮦᮊᮦᮒ᮪ 
°ᮧ
ᮕᮔᮧᮜᮧᮀ
panolong
ᮍᮛᮧᮘᮤᮂ ᮞᮧᮛ /a/ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮏᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ /o/
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮔᮧᮜᮧᮀ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮧ (ko)/
Ngarobih sora /a/ dina aksara dasar janten /o/
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén panolong/, salajengna dibaca /ᮊᮧ (ko)/
Conto kecap: baréto ᮘᮛᮦᮒᮧ
°ᮡ
ᮕᮙᮤᮀᮊᮜ᮪
pamingkal
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+y/ ᮓᮤ ᮒᮨᮍᮂ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮙᮤᮀᮊᮜ᮪/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮡ (kya)/
Nambihan sora konsonan /+y/ di tengah aksara dasar Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén pamingkal/, salajengna dibaca /ᮊᮡ (kya)/
Conto kecap: mubyar ᮙᮥᮘᮡᮁ
°ᮂ
ᮕᮀᮝᮤᮞᮓ᮪
pangwisad
ᮔᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮧᮔᮔ᮪ /+h/ ᮓᮤ ᮒᮥᮀᮒᮥᮀ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ka)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮀᮝᮤᮞᮓ᮪/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊᮂ (kah)/
Nambihan sora konsonan /+h/ di ahir aksara dasar
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén pangwisad/, salajengna dibaca /ᮊᮂ (kah)/
Conto kecap: silih ᮞᮤᮜᮤᮂ
°᮪
ᮕᮙᮆᮂ
pamaéh
ᮍᮜᮩᮍᮤᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮧᮛ ᮗᮧᮊᮜ᮪ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ ᮃᮔᮥ ᮞᮙᮦᮙᮦᮂᮔ
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮓᮞᮁ /ᮊ (ᮊ)/ ᮓᮤᮒᮙ᮪ᮘᮤᮠᮔ᮪ /ᮛᮛᮀᮊᮦᮔ᮪ ᮕᮙᮆᮂ/, ᮞᮜᮏᮨᮀᮔ ᮓᮤᮘᮎ /ᮊ᮪ (ᮊ᮪)/
Ngaleungitkeun sora vokal dina aksara dasar anu saméméhna
Contona aksara dasar /ᮊ (ka)/ ditambihan /rarangkén pamaéh/, salajengna dibaca /ᮊ᮪ (k)/
Conto kecap: buda
ᮘᮥᮊ᮪, kuloᮊᮥᮜᮧᮔ᮪, jsb.



ᮃᮀᮊ / Angka

ᮃᮀᮊ ᮙᮀᮛᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮃᮀᮊ ᮓᮤᮔ ᮘᮨᮔ᮪ᮒᮥᮊ᮪ ᮃᮀᮊ ᮓᮞᮁ ᮃᮔᮥ ᮍᮌᮓᮥᮠᮔ᮪ ᮔᮤᮜᮄ ᮄᮒᮥᮍᮔ᮪ ᮒᮤ ᮔᮧᮜ᮪ ᮓᮥᮌᮤ ᮊ ᮞᮜᮕᮔ᮪.
Angka mangrupikeun simbol angka dina bentuk angka dasar anu ngagaduhan nilai itungan ti nol dugi ka salapan.

ᮒᮥᮜᮤᮞᮔ᮪ ᮃᮀᮊ ᮊᮨᮓᮂ ᮓᮤᮃᮕᮤᮒ᮪ ᮊᮥ ᮌᮛᮤᮞ᮪ ᮔᮀᮒᮥᮀ ᮃᮔᮥ ᮜᮀᮊᮥᮀ ᮜᮥᮠᮥᮁ ᮒᮤᮘᮒᮔ᮪ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮃᮀᮊ. ᮄᮉ ᮊᮥᮞᮘᮘ᮪ ᮞᮘᮘᮛᮠ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮃᮀᮊ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮃᮚ ᮘᮨᮔ᮪ᮒᮥᮊ᮪ ᮃᮔᮥ ᮙᮤᮛᮤᮕ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ.
Tulisan angka kedah diapit ku garis nangtung anu langkung luhur tibatan simbol angka. Ieu kusabab sababaraha simbol angka Sunda aya bentuk anu mirip sareng simbol aksara Sunda.

ᮒᮥᮜᮤᮞᮔ᮪ ᮃᮀᮊ ᮞᮜᮤᮃᮔ᮪ ᮒᮤ ᮃᮀᮊ ᮞᮒᮥᮃᮔ᮪, ᮞᮕᮨᮁᮒᮧᮞ᮪ ᮕᮥᮜᮥᮠᮔ᮪, ᮛᮒᮥᮞᮔ᮪, ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮒᮨᮛᮞ᮪ᮔ ᮓᮤᮒᮥᮜᮤᮞ᮪ ᮞᮏᮏᮁ ᮒᮤ ᮊᮦᮔ᮪ᮎ ᮊ ᮊᮒᮥᮠᮥ, ᮞᮛᮨᮀ ᮊᮨᮓᮂ ᮇᮌᮦ ᮓᮤᮃᮕᮤᮒ᮪ ᮊᮥ ᮓᮥᮃ ᮌᮛᮤᮞ᮪ ᮔᮀᮒᮥᮀ ᮓᮤᮔ ᮃᮝᮜ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮓᮤ ᮃᮠᮤᮁ ᮒᮥᮜᮤᮞᮔ᮪ ᮃᮀᮊ ᮆᮒ.
Tulisan angka salian ti angka satuan, sapertos puluhan, ratusan, sareng saterasna ditulis sajajar ti kénca ka katuhu, sareng kedah ogé diapit ku dua garis nangtung dina awal sareng di ahir tulisan angka éta.

ᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮃᮀᮊ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ
Wangun angka dina aksara Sunda
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧ ᮒᮥᮜᮤᮞᮔ᮪ ᮃᮀᮊ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ:
Conto tulisan angka dina aksara sunda:

  • ᮜᮤᮃᮀ ᮄᮛᮥᮀ ᮏᮥᮙᮣᮂᮔ ᮃᮚ |᮲|
    Liang irung jumlahna aya 2
  • ᮃᮘ᮪ᮓᮤ ᮜᮠᮤᮁ ᮓᮤ ᮒᮅᮔ᮪ |᮱᮹᮸᮷|
    Abdi lahir di taun 1987



ᮕᮥᮀᮒᮥᮃᮞᮤ / Pungtuasi

ᮕᮥᮀᮒᮥᮃᮞᮤ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮒᮔ᮪ᮓ ᮘᮎ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮃᮀᮌᮧ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮜᮨᮀᮊᮨᮕᮔ᮪ ᮕᮀᮌᮥᮔᮃᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮓᮤᮔ ᮑᮨᮛᮒ᮪ ᮊᮜᮤᮙᮒ᮪, ᮃᮜᮤᮔᮨᮃ, ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮝᮎᮔ ᮞᮤᮙ᮪ᮘᮧᮜ᮪ᮔ ᮞᮙᮤ ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮓᮚ ᮒᮔ᮪ᮓ ᮘᮎ ᮃᮔᮥ ᮜᮥᮙᮊᮥ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮤᮞ᮪ᮒᮨᮙ᮪ ᮑᮨᮛᮒ᮪ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮜᮒᮤᮔ᮪.
Pungtuasi atanapi Tanda Baca anu dianggo pikeun ngalengkepan panggunaan aksara Sunda dina nyerat kalimat, alinea, atanapi wacana simbolna sami sareng sadaya tanda baca anu lumaku pikeun sistem nyerat dina aksara Latin.

ᮒᮔ᮪ᮓ ᮘᮎ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮙᮊ᮪ᮞᮥᮓ᮪ ᮞᮕᮨᮁᮒᮧᮞ᮪ ᮊᮧᮙ (,), ᮕᮩᮔ᮪ ‘ᮒᮤᮒᮤᮊ᮪’ (.), ᮒᮤᮒᮤᮊ᮪-ᮊᮧᮙ (;), ᮓᮩᮘᮩᮜ᮪ ᮕᮩᮔ᮪ ‘ᮒᮤᮒᮤᮊ᮪-ᮓᮥᮃ’ (:), ᮕᮑᮨᮜᮥᮊ᮪ ‘ᮒᮔ᮪ᮓ ᮞᮨᮛᮥ’ (!), ᮕᮔᮑ ‘ᮒᮔ᮪ᮓ ᮒᮑ’ (?), ᮊᮨᮊᮨᮔ᮪ᮒᮨᮀ ‘ᮒᮔ᮪ᮓ ᮊᮥᮒᮤᮕ᮪’ (“…“), ᮕᮑᮙ᮪ᮘᮥᮀ ‘ᮒᮔ᮪ᮓ ᮠᮥᮘᮥᮀ’ (-), ᮒᮔ᮪ᮓ ᮊᮥᮛᮥᮀ (()), ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮏᮘᮤᮔ.
Tanda baca anu dimaksud sapertos koma (,), peun ‘titik’ (.), titik-koma (;), deubeul peun ‘titik-dua’ (:), panyeluk ‘tanda seru’ (!), pananya ‘tanda tanya’ (?), kekenteng ‘tanda kutip’ (“…“), panyambung ‘tanda hubung’ (-), tanda kurung (()), sareng sajabina.

ᮅᮊᮥᮛᮔ᮪ ᮒᮔ᮪ᮓ ᮘᮎ ᮓᮤᮞᮜᮥᮚᮥᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮅᮊᮥᮛᮔ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ. ᮞᮙᮨᮔ᮪ᮒᮝᮤᮞ᮪ ᮆᮒ ᮍᮩᮔᮃᮔ᮪ ᮔᮙᮤ ᮕᮢᮨᮓᮤᮊᮒ᮪ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮌᮨᮜᮁ, ᮘᮧᮂ ᮌᮨᮜᮁ ᮃᮊᮓᮨᮙᮤᮊ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮃᮌᮙ ᮑᮨᮛᮒ᮪ᮔ ᮞᮙᮤ ᮞᮛᮨᮀ ᮞᮤᮞ᮪ᮒᮨᮙ᮪ ᮑᮨᮛᮒ᮪ ᮠᮥᮛᮥᮕ᮪ ᮜᮒᮤᮔ᮪ ᮃᮔᮥ ᮘᮨᮛᮣᮊᮥ ᮃᮚᮩᮔ.
Ukuran tanda baca disaluyukeun sareng ukuran fisik aksara Sunda. Samentawis éta ngeunaan nami predikat atanapi gelar, boh gelar akademik sareng agama nyeratna sami sareng sistem nyerat hurup Latin anu berlaku ayeuna.


ᮞᮥᮙ᮪ᮘᮨᮁ ᮛᮥᮏᮥᮊᮔ᮪ / Sumber rujukan:
ᮓᮤᮛᮦᮊ᮪ᮒᮧᮛᮤ ᮔᮞ᮪ᮊᮂ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮅᮔᮤᮎᮧᮓᮨ, ᮒᮤᮙ᮪ ᮅᮔᮤᮎᮧᮓᮨ ᮃᮊ᮪ᮞᮛ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ |᮲᮰᮰᮸|
Diréktori naskah sunda pikeun unicode, Tim Unicode Aksara Sunda 2008
ᮊᮙᮥᮞ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ - ᮄᮔ᮪ᮓᮧᮔᮨᮞᮤᮃ, ᮙᮙᮔ᮪ ᮞᮥᮙᮔ᮪ᮒᮢᮤ |᮱᮹᮸᮵|
Kamus Sunda - Indonesia, Maman Sumantri 1985

Wangun Aksara Sunda